De feestdagen zijn reuzegezellig, maar – eerlijk is eerlijk – ook wat stressy. Je moet de perfecte cadeaus vinden, zorgen dat de gesprekken aan de feesttafel beschaafd blijven en aan alle nonkels en tantes tonen hoe goed je je leven voor elkaar hebt. En als er op die feestdagen ook nog een baby of peuter bij is, zijn alle ogen meer dan ooit op jou gericht. Wij vroegen aan kinderpsychologe Karolien Raeymaekers enkele survivaltips om de sfeer erin te houden.
Bekijk het vanuit babyperspectief
‘Het is begrijpelijk als je nerveus wordt van de gedachte dat je kindje straks misschien het hele familiefeest bij elkaar gaat huilen’, glimlacht Karolien. ‘En tja, de kans zit er ook in dat er een huilbui komt. Een baby heeft namelijk helemaal niet door dat er een familiefeest aan de gang is. Maar je kindje merkt wél de vele prikkels op. Iedereen is druk in gesprek, er is lawaai, er hangen onbekende geuren van eten, van al die parfums…
Iedereen komt ook boven je baby hangen, raakt je kind aan en maakt gekke geluidjes. Voor veel kinderen is dat een overrompeling! Hun overlevingsinstinct schiet dan in werking. Het is dus te verwachten dat je kindje erg gespannen is.’
Interpreteer de signalen
‘Huilen is de enige taal die je kindje heeft. Hou dat in je achterhoofd. Als de situatie té moeilijk wordt, dus als je baby zich even echt niet op z’n gemak voelt, overspoeld wordt door emoties of uitgeput raakt, zal er een huilbui komen. Als je dat ziet als een vorm van communicatie, zal je automatisch meer begrip hebben en gemakkelijker gepast kunnen reageren.
Dat betekent overigens niet dat je meteen naar huis moet. Je moet ook kunnen genieten van het feest. Even een rustiger plekje opzoeken zodat je baby tot rust kan komen en eventueel in slaap kan vallen, kan al genoeg zijn.’
Ook peuters en kleuters kunnen overweldigd raken door de vele gebeurtenissen op een familiefeest. En ook zij zullen dat uiten via een huilbui of een driftbui. Ze zijn namelijk nog niet in staat om hun emoties te reguleren. Daarvoor hebben ze jouw hulp nodig.
~ Karolien Raeymaekers , kinderpsychologe
Creëer een vertrouwde omgeving
‘Je kindje zal sneller tot rust komen in een omgeving die veilig voelt. Leg je baby’tje dus liever niet alleen in bed in een onbekende kamer, maar blijf er als ouder bij. Bied nabijheid. Ook herkenbare spullen zorgen voor veilig gevoel, zoals het vertrouwde muziekje van jullie babyfoon en het dekentje of knuffeltje van thuis.
Vergeet die dus niet mee te nemen wanneer je naar het feest vertrekt. Speelgoed en andere dingen die voor prikkels zorgen, mag je eigenlijk thuislaten. Je baby heeft geen rammelaar nodig, er is op zo’n feest meer dan genoeg om naar te kijken.’
Overweeg om het feest zelf te organiseren
‘Omdat een vertrouwde omgeving veel houvast biedt aan een baby, zou je kunnen overwegen om dit jaar het feest te hosten. Als je de rol van gastvrouw of -heer wat kan loslaten, althans. Alle jassen aannemen, zorgen dat alle glazen steeds gevuld zijn, uitgebreid koken én je baby de nodige nabijheid geven, zal immers niet lukken. Maar als je familieleden het gewoon zijn om zichzelf te bedienen en willen meehelpen met de opkuis, kan dat best aangenaam zijn.’
Kom uitgerust
‘Of je nu zelf een feest geeft of op bezoek gaat: probeer ervoor te zorgen dat je kindje uitgerust is voor de start. De redenering dat een baby die al moe is makkelijker in slaap zal vallen op het familiefeest, gaat doorgaans niet op. Integendeel, je kind zal door de vermoeidheid net sneller overprikkeld raken en nog moeilijker tot rust komen.
Maar je hoeft natuurlijk ook niet je volledige dagplanning om te gooien omwille van het middag- of avonddutje. Vertrouw op je gevoel en kijk hoe het loopt. Als je de noden van je kindje wat in de gaten houdt en erop inspeelt, komt alles zeker goed.’
Aandacht opeisen door te roepen of met dingen te gooien, is ook een manier van communiceren. Kinderen doen dat omdat ze zich geen houding weten te geven.
~ Karolien Raeymaekers , kinderpsychologe
Kerst met een peuter
Is je kindje al wat groter (lees: eigenzinniger)? Dan kan een familiefeest zo mogelijk een nog grotere uitdaging lijken. Want terwijl je een overprikkelde baby nog gewoon in slaap kan wiegen, roept een peuter gewoon luidkeels: ‘Nee!’
‘Toch ligt het gedrag van baby’s en peuters in feite dicht bij elkaar’, nuanceert Karolien. ‘Ook peuters en kleuters kunnen overweldigd raken door de vele gebeurtenissen op een familiefeest. En ook zij zullen dat uiten via een huilbui of een driftbui. Ze zijn namelijk nog niet in staat om hun emoties te reguleren. Daarvoor hebben ze jouw hulp nodig.’
Hangt je peuter continu aan je been?
‘Logisch, want zo’n feest is onvoorspelbaar. Je kind weet niet wie daar is, welk speelgoed er ligt, wat er wordt verwacht. Je kind zoekt dus letterlijk je steun en nabijheid. Geef je peuter tijd om te acclimatiseren. Ga in het begin samen iedereen gedag zeggen en de kindertafel bekijken. Eens je die exploratiefase hebt doorlopen, zal je peuter al meer op z’n gemak zijn.
Leg uit wat de verwachtingen zijn, en geef eventueel concrete instructies. “Geef iedereen maar een servetje”, of “Ga even patatjes proeven bij oma”. Kom je daar niet aan tegemoet en stuur je jouw kind meteen weg met de boodschap: “Kijk die ken je toch, daar zijn de kindjes, ga maar spelen”, kan dat ervoor zorgen dat hij of zij zich het hele feest lang onzeker voelt.’
Heeft je peuter het lastig?
‘Aandacht opeisen door te roepen of met dingen te gooien, is ook een manier van communiceren. Kinderen doen dat omdat ze zich geen houding weten te geven. Ze voelen vanalles, maar weten niet hoe ze daarmee moeten omgaan.
Je mag ongepast gedrag uiteraard begrenzen. Als je peuter zo wild begint te doen dat er glazen sneuvelen, moet je ingrijpen. Maar behalve je kind te berispen, is het belangrijk om begrip te tonen. Aan de boodschap “Wees eens kalm” heeft je kind niets. Wat is dat, kalm? Wat doet je kind nu dan mis? En het is net dat kalme gevoel dat ontbreekt, waar moet je kind dat gaan zoeken?
Toon liever dat je beseft wat je zoon of dochter voelt, zonder dat te veroordelen. “Ja, het is hier druk hé. Al die mensen. Maar wij gaan stilletjes op onze stoel blijven zitten.” Of laat je kind even terugtrekken bij opa op de schoot met een boekje. Of zich even helemaal uitleven in een wild spelletje met de neven en nichten als ontlading – op een plek waar geen servies staat. Dat kan wonderen doen.’
Meer over Karolien kan je vinden op haar website.
