Automatische piloot
De eerste dagen na het overlijden van je kind kom je onvermijdelijk in een soort shock terecht. Praktische zaken eisen wel de aandacht op, maar worden uitgevoerd op automatische piloot. Pas als het leven weer een beetje zijn gewone gang gaat, begin je de werkelijke omvang van het verlies te beseffen.
Vooral het eerste jaar is iedere feestdag en elke verjaardag zonder je kind een verschrikking, waarbij de pijn telkens opnieuw opflakkert. Na dat eerste jaar vinden de meeste ouders een nieuw soort emotioneel evenwicht.
Toch komen er jaren na het overlijden nog dieptepunten: wat je verliest als je kind sterft, is gewoon te veel om te verwerken.
Rouwen
De pijn om het verlies van je sterrenkindje kan je enkel proberen bevatten door er dwars doorheen te gaan. Dat vormt de kern van het rouwproces.
Rouwen betekent in essentie: bezig zijn met herinneringen. Als je tijd neemt om te rouwen – veel langer dan algemeen wordt aangenomen – komt er in je leven ruimte voor nieuwe dingen.
Herinneringen helpen je om los te laten wat moet achterblijven (de traumatische ervaring) en vast te houden wat mee mag: de vreugde die je kind gebracht heeft, de persoonlijke trekjes… alles wat je niet wil vergeten.
Na de geboorte van je sterrenkindje
Als je kindje rond de geboorte gestorven is, kon je het niet helemaal leren kennen. Hoewel de omgeving soms denkt dat dit het afscheid draaglijker maakt, kan het net extra moeilijk zijn. Zo’n ‘onbekend’ kindje laat een enorme leegte na, en er is niets om die mee op te vullen.
Als je daarna opnieuw een kindje krijgt, denken mensen vaak dat daarmee alles is goedgemaakt. Maar de komst van een nieuw kind is in die omstandigheden zelden een louter blije gebeurtenis. Die vreemde mengeling van tegenstrijdige gevoelens kan erg verwarrend zijn.
Ook het verlies van één kindje van een tweeling wordt vaak onderschat. Ouders die zoiets meemaken, gaan gebukt onder erg tegenstrijdige gevoelens.
Tulpenboom voor Lars
Nele en Frederik doen hun verhaal: 'Lars wordt geboren met een zware hartafwijking. En als hij amper twee maanden oud is, moeten we afscheid van hem nemen.
Nadat onze zoon stilletjes is weggegleden, houden we hem nog een tijdje vast. We nemen allebei zijn lichaampje nog eens in onze armen, leggen hem terug op het bedje en blijven nog een kwartier stil bij hem zitten.
Dan is het tijd om naar huis te gaan. Aan zijn grote broer Jonas vertellen we dat Lars dood is omdat zijn hartje stukging. Hoewel hij nog geen twee jaar is, beseft hij toch goed wat er is gebeurd.
Op de gekste momenten gaat hij de foto van zijn broertje halen. Als hij aan tafel zit, moet die foto naast hem staan. Af en toe zet hij het muziekje aan boven Lars’ wieg en blijft hij daar staan: ‘Nu aan Larske denken.’
We zijn heel dankbaar dat we Lars hebben gekend en samen met hem acht mooie weken mochten beleven. Tijdens zijn korte leven heeft hij veel mensen geraakt, dat merken we aan het begrip en de steun die we kregen en krijgen van onze familie, vrienden en kennissen.
Naar een oud gebruik hebben we de placenta van Lars in onze tuin begraven. De tulpenboom die we erop plantten, geeft elk jaar rond zijn verjaardag mooie bloemen.'
Partners tijdens het rouwen om een sterrenkindje
Wanneer je iemand verliest in je familie- of vriendenkring is de ene meer betrokken partij dan de andere. Je partner kan je ondersteunen als je moeder sterft. Jij kunt op hem of haar terugvallen als een goede vriend overlijdt. Maar als jullie kindje sterft, worden jullie allebei even zwaar getroffen.
In de ontreddering die daarop volgt, is het nauwelijks mogelijk om elkaar te steunen. Gedeeld leed brengt partners niet automatisch dichter bij elkaar, het is zelfs erg waarschijnlijk dat je na zo’n groot verlies eerst een tijd van elkaar vervreemdt.
Ieder heeft zijn eigen unieke band met het overleden sterrenkindje en rouwt dus op zijn eigen manier en aan zijn eigen tempo. Het is heel normaal dat beide partners even op een verschillende golflengte zitten.
Broers en zusjes
Ook broers en zusjes proberen het verlies een plekje te geven. Ze zijn verdrietig en maken zich zorgen over alles wat er door het overlijden verandert in hun leven. Ze voelen zich eenzaam, boos en ongerust.
Hoe kun je hen daarbij helpen? Op een open manier over hun overleden broertje of zusje kunnen praten, is alvast bijzonder belangrijk. Er bestaan heel wat kinderboeken die het onderwerp bespreekbaar maken. Op boekenzoeker.be vind je een boek dat past bij de leeftijd en de moeilijke situatie.
Lotgenoten
Als je zoiets ingrijpends meemaakt, staat je omgeving meteen klaar om je op te vangen. Ze leven en rouwen met je mee. Maar na verloop van tijd is die periode voor jouw familieleden en vrienden voorbij, terwijl jij er nog volop in zit.
De pijn wordt met de tijd minder scherp, maar is er nog altijd. Daarom vinden veel mensen het zinvol om erover te praten met ouders die iets gelijkaardig hebben doorgemaakt. Die vind je in de zelfhulpgroepen voor ouders van een overleden baby of kindje. Daar begrijpen ze als geen ander wat je voelt.
Meer weten?
- Met Lege Handen is een zelfhulpgroep voor ouders van een overleden baby.
- OVOK is een zelfhulpgroep voor ouders van een overleden kind.
- Veel ouders vinden steun bij Het Berrefonds. Zij verdelen herinneringsdoosjes en organiseren ongedwongen babbels, praatgroepen en evenementen. Op hun website lees je meer over afscheid nemen.
- HOOGHE, An, Anders nabij: de stille kracht van ouders na de dood van hun kind, Uitgeverij Charlotte, 2018. Vijf ouders vertellen eerlijk en authentiek over het leven na de dood van een kind. De rode draad die hen met elkaar verbindt: hoop.
