Ondanks alle inspanningen om het watervalsysteem in het onderwijs weg te werken, blijven de vooroordelen hardnekkig: wie ‘slim’ genoeg is, kiest voor het aso. Ook voor Evy Wisse (21) lag dat pad uitgestippeld, maar al snel bleek dat kiezen voor je talenten belangrijk is. Trots en gelukkig is ze, nu ze met glans afstudeerde als houtbewerker. De juiste studiekeuze maken doe je met je hart, niet met je verstand.
Opengebloeid
Nadat ze jaren tegen haar zin op een aso-school had gezeten, mocht Evy op haar zestiende overschakelen naar het beroepsonderwijs. Zo kwam er een eind aan een periode waarin ze het vertrouwen in zichzelf en de toekomst was kwijtgeraakt. ‘Ik was zo klein geworden in het aso’, zegt ze. ‘Het was alsof er niets meer overbleef van de zelfverzekerde Evy van vroeger. Pas in het bso ben ik weer helemaal opengebloeid.’
Bedolven onder theorie
Evy: ‘Ik was altijd al heel creatief, maar ik was in de basisschool ook de eerste van de klas. Toen ik naar het middelbaar ging, vond iedereen het dan ook normaal dat ik Latijn volgde om later een hoger diploma te halen.
In het ASO was ik geen primus meer, maar het ging: ik was de leerling van 65 procent, niet de beste, niet de slechtste. Ik vond Latijn zelfs leuk, maar toch heb ik me op die school geen dag thuis gevoeld. Ik paste gewoon niet in een richting waarin we van ’s morgens tot ’s avonds theorie kregen. Ik vond ook geen aansluiting bij de leerlingen. Ik had steeds vaker aanvaringen, met leerkrachten en klasgenoten.
Het ging van kwaad naar erger. Op een dag begon ik op een feestje te hyperventileren. Ze hebben me naar het ziekenhuis moeten brengen om te kalmeren. Dat was het keerpunt. Toen hebben mijn ouders gezegd: "Nu gaan we hulp zoeken voor jou."’
Opboksen tegen vooroordelen over het BSO
Evy: ‘Mijn mama heeft me verplicht om naar een psychologe te gaan. Eerst wilde ik niet: "Ik ben niet gek!" Maar al snel wist ik dat ik daar echt geholpen zou worden. Bij een psychologe zeg je wat je wil zeggen, in alle vertrouwen. Je kunt je hart luchten zonder dat het consequenties heeft. Ze hielp me ook om in te zien wat ik nodig had: ik moest met mijn handen werken.
Mijn ouders hebben toen eerst stevig weerwerk geboden. Van het aso naar het bso: in de ogen van de maatschappij is dat alsof je helemaal wegzakt, van het hoogste naar het laagste. Het probleem is dat mensen zoveel vooroordelen hebben. Als je twaalf bent, zouden ze het liefst een sticker op je hoofd kleven: jij bent geschikt voor het aso, jij voor het tso, jij voor het bso, en dat is voor de rest van je leven zo. Terwijl het voor veel tieners een zoektocht is naar wat ze echt willen.
Uiteindelijk zijn mijn ouders geplooid: ik mocht de beroepsopleiding schilder- en decoratiewerken volgen. Ik was toen zestien en ben er gestart in het vijfde jaar. Het voelde meteen goed.’
Verder studeren… in het BSO
Evy: ‘Na het zevende jaar had ik het gevoel dat er nog iets ontbrak. Ik ben toen de opleiding houtbewerking gaan volgen in het Onze-Lieve-Vrouw-Ter-Duinen in Zeebrugge, waar ik opnieuw in het vijfde jaar startte. Ik was er best bang voor om als bijna twintigjarige tussen tieners van zestien, zeventien jaar terecht te komen, maar uiteindelijk ben ik op die school echt thuisgekomen. Door die studierichting, maar ook door de warme sfeer tussen de leerlingen en de leerkrachten.
Omdat ik al wat ouder was, werd ik als vanzelf een aanspreekpunt voor andere leerlingen. Als iemand gepest werd, dan ging ik met de klasgroep praten, ook omdat ik daar zelf ervaring mee had in het aso. En als je ooit zelf diep gezeten hebt, herken je het sneller bij anderen. In het laatste jaar was ik voorzitter van de leerlingenraad, ik heb de actie rond Rode Neuzen Dag van VTM georganiseerd, een inzameling gedaan voor speelgoed en kleren voor kansarme kinderen én ik zat in de jury van de strafste school van MNM. Ik was weer helemaal de ambitieuze, pittige Evy van vroeger. Ik ben ook afgestudeerd met meer dan negentig procent, puur op wilskracht en passie.’
Handenarbeid is nodig
Evy: ‘Het beroeps, dat is voor crapuul, hoor je vaak. Ik kan alleen maar zeggen dat het dwaze vooroordelen zijn. Er werd op onze school nooit gevochten. Er zaten ongelooflijk veel verstandige, getalenteerde jongens die niet naar het beroeps kwamen omdat ze dom waren, maar omdat ze gepassioneerd waren door iets. Er wordt zo vaak neergekeken op handenarbeid, en ik snap niet waarom. Het gaat net om jobs die we elke dag nodig hebben: loodgieters, automonteurs, vloerders… Hoe ga je de maatschappij laten draaien zonder hen?’
Toekomstplannen
Evy: ‘Toen ik afstudeerde zeiden mijn leerkrachten: "Met jouw drive kan je alles worden." Het was de eerste keer dat andere mensen dan mijn ouders volledig geloofden in wie ik ben en wat ik kan.
Binnenkort ga ik werk zoeken, maar eerst doe ik nog vrijwilligerswerk in IJsland. We gaan er een trap in de bergen bouwen. Dat is wat ik in de toekomst het liefste wil doen: schilderwerken en houtbewerking combineren, en daarmee naar het buitenland trekken, om er mijn schouders te zetten onder een project waarmee ik een verschil kan maken.’
De juiste studiekeuze maken? Tips voor ouders en tieners
Evy: ‘Laat je kinderen doen waar ze gelukkig van worden, of dat nu in je visie past of niet. Dwing ze niet in een mal die hen niet past, want dat wreekt zich vroeg of laat. En denk niet dat alles verloren is als kinderen niet meteen vinden wat ze willen: ze mogen falen, het hoort erbij als ze zich willen ontplooien.
Als je ergens mee worstelt, wees dan niet bang om dat aan je ouders te vertellen. Confronteer hen met wat jij wil. Misschien draaien ze de eerste of de tweede maand nog niet bij, maar uiteindelijk gebeurt dat wel. En als het echt niet lukt, zoek dan op school een persoon bij wie je je goed voelt: een leerlingenbegeleider, een leerkracht, vrienden. Trek je ook niets aan van wat anderen vinden dat jij moet doen. Het gaat om wie jij bent en wat je nodig hebt.’
Foto’s: Kristof Ghyselinck
