Waarom plakken mijn kleinkinderen zo aan hun smartphone?

Een smartphone voor alles

Kort gezegd is een smartphone het venster op de wereld. Van overal en op elk moment kan je informatie opzoeken, praten met vrienden, foto’s nemen van je leven, muziek luisteren en films en series bekijken. Bijna alle aspecten van het dagelijkse leven kan je regelen met een smartphone.

Jongeren van nu, opgegroeid in een wereld met digitale televisie, internet en YouTube, weten niet beter en gebruiken de technologie dan ook ten volle. Maar bij jongeren spelen er nog factoren mee die ervoor zorgen dat ze hun gsm dicht bij willen houden.

Vrienden

Voor een tiener is niets zo belangrijk als zijn vrienden. Er fysiek de hele tijd bijzijn is niet mogelijk, dus vervangen ze het door het op één na beste: constante verbinding. Via Snapchat, Instagram en Whatsapp sturen ze foto’s, opmerkingen en vragen aan elkaar door.

Dit lijkt een enorme evolutie maar op zich is het dat niet: ook tieners dertig jaar geleden wilden constant verbonden zijn. Alleen was de technologie er nog niet, dus werd er urenlang gebeld of brieven geschreven.

Naast het directe contact met vrienden, is ook het doen en laten van klasgenoten en bekende mensen interessant. En dan zeker wat hun vrienden daarover te zeggen hebben…

Radio, tv en bioscoop in één

Muziek is de soundtrack van het leven en voor jongeren valt dit letterlijk te nemen. De smartphone stelt hen in staat altijd en overal naar hun muziek te luisteren… en dat doen ze dan ook. Een langere bus- of treinreis voor de boeg? Hup, serietje of film (legaal) downloaden en je hebt verloren tijd nuttig besteed door een culturele activiteit.

Antiverveling

Met een smartphone in de hand, krijgt verveling nooit de bovenhand. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor tieners. Waarom zou je je nog vervelen en niets doen als je de tijd nuttig kan gebruiken door een berichtje aan vrienden te sturen, een foto op Instagram te plaatsen of een video te bekijken?

Zo kan de focus op de smartphone beginnen lijken op een verslaving. Je grijpt ernaar bij elke vrije seconde en voor je het weet, is er een kwartier verdwenen door eindeloos scrollen op TikTok, YouTube of Instagram. Met dank aan het beloningscentrum in de hersenen, dat een shotje dopamine (gelukshormoon) afgeeft bij elke like of een foto die je leuk vindt.

Nodig voor school

Het is natuurlijk niet al plezier en vertier wat de klok slaat: er moet ook gewerkt worden. Hoewel de smartphone flink afleidend (en verleidend) kan werken tijdens examens en huiswerk, is de connectie soms ook gewoon nodig. Bijvoorbeeld om met klasgenoten vragen bij de leerstof te bespreken, of elkaar te herinneren aan wat ze vooral niet moeten blokken.

Negatieve effecten

De smartphone valt niet weg te denken, maar kan wel neveneffecten hebben. Meer stress, slaaptekort, minder concentratie én minder productiviteit. De gevolgen van een smartphoneverslaving bij jongeren zijn niet te onderschatten: veelvuldig smartphonegebruik verhoogt onder meer het stressniveau en verstoort de nachtrust, de concentratie en de productiviteit. Dat grootouders (en ouders) zich zorgen maken is dus niet helemaal onterecht.

Het gouden advies blijft afwisseling: zolang jongeren ook in het echte leven afspreken met vrienden, gaan sporten, naar de jeugdbeweging of muziekles gaan, is er voldoende tegengewicht voor het online leven.

Afspraken maken

Toch is het logisch dat je als grootouder contact wil met je kleinkind als hij bij jou is. Daarom kan je samen afspraken maken over waar en wanneer de smartphone wordt gebruikt. Vraag bijvoorbeeld om geen gsm aan tafel te gebruiken. Luister ook naar je kleinkind en stel vragen: zo kan je iets meer te weten komen over hun leefwereld.

Er bestaan apps om de tijd die je besteedt op je smartphone in kaart te brengen, zoals de mobileDNA-app, die ontworpen werd door de Ugent. Met sommige apps kun je zelfs een tijdslimiet instellen, zoals Quality Time of de Google-app Digitaal Welzijn. Het zijn handige hulpmiddelen om overconsumptie tegen te gaan.