De overstap naar het middelbaar. Sommige tieners nemen de sprong met gemak, ze zijn er klaar voor of ze passen zich snel aan. Anderen durven al eens haperen, omdat er veel tegelijk op hen afkomt, omdat er minder structuur is of omdat ze het niet gepland krijgen.
Veel verandering
Een van de grootste veranderingen is de lesorganisatie. Niet langer een vaste juf of meester (of misschien twee), maar elk lesuur iemand anders voor je neus. Een ander type leerkracht met een andere stijl, andere verwachtingen en andere afspraken. Al dan niet via Smartschool. Best veel voor een 12-jarige om te onthouden en verwerken.
Ook het lestempo wordt opgevoerd, de stukken te verwerken leerstof worden groter. Als tieners in het eerste middelbaar ineens wat lager scoren, weten ouders niet goed wat ze kunnen of mogen doen.
Helpen of niet?
De verleiding is groot om mee te helpen, maar daar help je je tiener op lange termijn niet mee. ‘Ze leren er weinig van als je te veel helpt’, aldus pedagoog Pedro De Buyckere. ‘Laat hen gerust eens met hun hoofd tegen de muur lopen. Eén slecht rapport is echt geen ramp. Ze hebben dan meteen iets bijgeleerd: dat ze ’t de volgende keer anders moeten aanpakken’, raadt Bert Van Poucke, psycholoog bij Vrij CLB Meetjesland, aan.
De Bruyckere: ‘Wat je wel kunt doen: je kind steunen, af en toe vragen of het lukt en de moeilijke dingen opvolgen.’ En afleiding/verleiding door smartphone en laptop beperken, door geluid uit te zetten of te werken met timers.
Een kwestie van organisatie
Dé vaardigheid waarin je je prille tiener zal moeten begeleiden, is plannen en organiseren. Zodat ze altijd het juiste handboek bij hebben, taken op tijd indienen, voorbereid zijn op de juiste toets.
Van Poucke: ‘Vraag je tiener hoe hij dit zelf ziet: “Zullen we samen een studieplanning opstellen? Heb je graag dat ik wat dingen met jou overloop nadat je gestudeerd hebt? Of kan ik je helpen met je studiemethode?”
Sommigen zal je ook regelmatig moeten aansporen om aan hun werk te beginnen. En ja, dan mag je al eens wat meer druk zetten. ‘In de buurt blijven en erover waken dat ze aan hun bureau effectief aan het werk zijn’, tipt De Bruyckere nog. ‘En de agenda’s niet te vol plannen, zodat ze ook een paar avonden gewoon rustig thuis kunnen zijn.’
Laat hen gerust eens met hun hoofd tegen de muur lopen. Eén slecht rapport is echt geen ramp.
~ Bert Van Poucke , psycholoog bij Vrij CLB Meetjesland
Stress
Nieuwe uitdagingen, grote veranderingen, zoeken naar een werkmethode: voor de meeste leerlingen gaat de overstap gepaard met wat stress. Voor sommigen: met véél stress. Stress hoort er enigszins bij: het gaat niet allemaal gemakkelijk. Op het moment stress je kind verlamt of blokkeert, is het tijd om in te grijpen. Een gesprek met het CLB of een andere professional is dan een goed idee.
Een pik op mij
Het klikt niet met elke leerkracht, natuurlijk niet. Maar in het middelbaar worden het wel véél leerkrachten, en de kans om in een conflict terecht te komen stijgt. Wat als je tiener slechte punten of aantekeningen in de agenda verklaart met: ‘Die heeft ne pik op mij’?
Op zich is het een goede les: je kan niet met iedereen overeen komen. Voel je dat het conflict te ver gaat, maak dan een afspraak met de leerkracht voor een persoonlijk gesprek. Van Poucke: ‘Stel vragen, luister naar wat er aan de hand is en val de leerkracht niet aan.’
Draai gevonden?
Na een overgangsperiode vinden de meeste tieners hun draai. Wat niet betekent dat je als ouder geen betrokkenheid meer moet tonen – of dat je niet achter de veren moet zitten.
Heb je het gevoel dat je kind té veel tijd in taken en leren moet steken of dat hij echt niet gelukkig is? Pols dan op een onbewaakt moment hoe je kind zich voelt, wat er aan de hand is. Ook de klastitularis, zorgleerkracht of het CLB kunnen dit proces ondersteunen.
