Vraagt je kleuter ook zo vaak waarom? Zo ga je er slim mee om!

Wereld begrijpen

Mijn kleuter zit volop in de waarom-fase. Schattig! Maar soms ook lastig en vermoeiend. Vooral nu ze een paar maand geleden grote zus is geworden, en haar wereld weer een pak groter lijkt, worden de waarom-vragen in sneltempo afgevuurd. 

Dat gaat van ‘Waarom is het water van de zee zout?’ of ‘Waarom zijn frietjes ongezond?’ tot ‘Waarom zit er melk in je borsten, mama?’ of ‘Waarom zitten baby’s zo lang in de buik?’ 

Met een baby in huis is het niet altijd makkelijk om snel en enthousiast alle vragen te beantwoorden. En toch wil ik haar ook zoveel mogelijk informatie geven zodat ze de wereld beter leert begrijpen. 

Waarom zoveel waarom?

Omdat ik eerst wil weten wat er allemaal in dat kleuterhoofdje omgaat, bel ik Hanne Creupelandt, pyscholoog en kinder-en jeugdpsychotherapeut bij Villa Kameleon in Gent. ‘Dat je kleuter zoveel vragen stelt, is gezond. Je kleuter toont duidelijk interesse in de wereld en probeert die ook te begrijpen.’

‘Baby’s verkennen de wereld door vanalles in hun mondje te stoppen. Als kinderen ouder worden, gaan ze cognitief vragen stellen en beschikken ze ook over de woordenschat om die vragen te formuleren.’ vertelt Hanne. 

‘Bij het ene kind is die fase heftiger dan bij het andere, veel hangt af van de taalontwikkeling en nieuwsgierigheid. Sowieso is die fase waardevol voor hun ontwikkeling. Waarom-vragen zijn voor kinderen ook een oefening om gesprekken te voeren met volwassenen.’ 

Niet nu. Oké?

Ik heb dus een gezonde kleuter, die op vlak van taal en cognitie volop in een leerproces zit. Alleen valt dat leerproces net samen met de zorg voor mijn pasgeboren baby en de bijhorende slapeloze nachten.

Ik vind dus niet altijd de energie om uitvoerig uit de doeken te doen dat bijvoorbeeld de aarde rond is, rondjes draait en dat het bij ons ‘s nachts donker is omdat de zon dan niet op ons schijnt. 

‘En dat is oké’, stelt Hanne me gerust. ‘Je mag antwoorden dat je er nu niet zal op ingaan maar dat je er op een later moment graag tijd voor maakt. Het is belangrijk dat je je kleuter het gevoel geeft dat hij bij jou terechtkan. Dat het goed is om vragen te stellen, en dat er geen domme vragen bestaan.’ 

‘Maar staat je hoofd er niet naar, deel dat dan gerust ook mee en pik het topic later weer op. Maak ook een onderscheid tussen echte vragen en het vragen-stellen als manier om aandacht te trekken. Als de vragen vooral opduiken wanneer het bedtijd is, zeg dan vooral dat het nu niet het moment is om zoveel vragen te stellen.’

Grote vragen voor kleine kleuters

En dan zijn er nog die heel lastige vragen. ‘Waarom is oma gestorven?’, ‘Waarom zit die mijnheer in een rolstoel?’, ‘Waarom zit er een baby in je buik?’. 

Onderwerpen die toch veel te groot zijn voor dat kleine kinderkopje? Zijn er ook vragen waar je kind te klein voor is? ‘Nee’, antwoordt Hanne resoluut. ‘Er zijn geen vragen waar kleuters te klein voor zijn. Voor een genuanceerd en uitgebreid antwoord kunnen ze wel te jong zijn.’ 

‘Maar kleuters verwachten zo’n uitleg ook niet. Een antwoord is voor een kleuter ook maar zinvol als het afgestemd is op zijn taalniveau en cognitief begrijpen. “Waar komen baby’s vandaan?” Begin niet met handen en voeten uit te leggen wat seks is, maar zeg “uit de buik van mama”. “Waar ga je naartoe als je dood bent?” Je kan zeker antwoorden dat je dan begraven wordt. Voor veel kinderen is dat voldoende.’

En wat als je het antwoord zelf niet weet?

Die stortvloed aan vragen is vaak ook confronterend. Niet alleen omdat mijn dochter zo’n drie maanden na mijn bevalling vraagt ‘Waarom mijn buik nog altijd dik is’, maar vaak ook omdat ik het gevoel heb dat ik eerst weer een paar jaar moet studeren voor ik op alle vragen van mijn kleuter zal kunnen antwoorden.

Google is ondertussen een goede vriend des huizes geworden maar wat als ik zelf echt geen idee heb waarom het water van de zee zo zout is? 

‘Weet je het niet, zeg dat dan ook aan je kleuter.’ vertelt Hanne. Je hoeft zeker niet te doen of je als ouder alles weet. Nog een truc is om de bal terug te kaatsen. Open het gesprek en vraag of je kind misschien een idee heeft. Wat denkt je kleuter er zelf van?’